Yaratıcı Proje Rehberi Yazılar

Anektod Nasıl Yazılır? — Bilimsel Merakla, Herkesin Okuyabileceği Pratik Bir Rehber Samimi Bir Başlangıç: Merakla Yaklaşmak Aynı konu iki farklı şekilde anlatıldığında neden biri akılda kalır da diğeri kaybolur? Çünkü zihnimiz, soyut bilgiyi somut deneyimlerle bağladığında daha kolay öğrenir. İşte bu yüzden “anekdot” (doğru yazımıyla anekdot, halk arasında “anektod” da denir) güçlü bir araçtır. Bu yazıda, “Anektod nasıl yazılır?” sorusunu bilimsel bir lensle incelerken, araştırma bulgularını sade ve uygulaması kolay adımlara dönüştüreceğiz. Sonunda, siz de hem eğitimde hem içerik üretiminde hem de sunumlarınızda etkileyici anekdotlar yazabileceksiniz. Neden Anekdot? (Bilimsel Dayanaklar) Anekdotların gücü, birkaç iyi çalışılmış bilişsel ilkeden gelir: Episodik bellek:…

Alevi Müslüman mı? Kahkaha, Merak ve Biraz da Bilimle “Yol”un Haritası Mutfağa kahveye giderken aklıma düştü: “Alevi Müslüman mı?” Hani vardır ya, masada her konuyu “çözelim gitsin” diye yaklaşanlar ile “bir de onların gözünden bakalım” diyenler… Gelin bugün, gülümsemeyi eksik etmeyen bir merakla konuya dalalım. Strateji cetvelini de getirdim, empati dürbününü de: biri milim milim ölçer, diğeri kalp atışını duyar. İkisi birleşince, tartışma değil, diyalog çıkar. Kısa cevap: Alevilik, tarihsel ve kültürel olarak İslamî bir bağlam içinde filizlenmiş bir “yol”dur; pek çok Alevi kendini Müslüman olarak tanımlar. Öte yandan bazıları Aleviliği ayrı, özgün bir inanç/öğreti olarak da görür. Yani kimlik,…

Kontrollü Demiryolu Geçidi Hangisidir? Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik İnceleme Giriş: Toplumsal Yapıların ve Bireylerin Etkileşimini Anlamaya Çalışan Bir Araştırmacının Samimi Bakışı Toplumların işleyişi, tıpkı bir demiryolu geçidi gibi, farklı unsurların uyum içinde ve dikkatle düzenlenmesiyle sağlanır. Toplumsal yapılar, kurallar, normlar ve roller, bu geçitlerin güvenli bir şekilde işleyebilmesi için gereken denetimi sağlar. Sosyolojik bir bakış açısıyla, “kontrollü demiryolu geçidi”ne benzetebileceğimiz bir çok yön bulunur: Bu geçit, bir toplumun erkek, kadın, ve diğer bireylerinin arasındaki dinamiklerin, toplumsal normlar ve kültürel pratikler ile nasıl şekillendiğini gösterebilir. Toplumsal yapılar, kontrollü bir demiryolu geçidi gibi, bireylerin güvenli ve düzenli bir…

Sınai Mülkiyet Nelerdir? Bilimsel Merakla Fikri Emeğin Hukuki Korumasına Yolculuk Günümüz dünyasında bilgi ve fikirler, en az doğal kaynaklar kadar değerli hâle geldi. Bir fikir, bir buluş ya da özgün bir tasarım, küresel ekonomiyi değiştirebilecek güçte olabilir. Peki bu fikirlerin ve buluşların hukuki koruması nasıl sağlanır? İşte tam bu noktada “sınai mülkiyet” kavramı devreye girer. Eğer siz de bir fikrin nasıl tescillendiğini, bir markanın neden bu kadar değerli olduğunu veya buluşların nasıl korunabildiğini merak ediyorsanız, bu yazı tam size göre. Sınai Mülkiyet Nedir? Temel Bir Tanım Sınai mülkiyet, sanayi, ticaret ve teknoloji alanında ortaya çıkan fikir ürünlerinin hukuki olarak korunmasını…

Güneşten Yanmış Cilde Ne İyi Gelir? – Felsefi Bir Bakışla Işığın, Acının ve İyileşmenin Anlamı Bir filozof için güneş, yalnızca bir gök cismi değil, varoluşun metaforudur. Güneşten yanmış bir cilt ise, bilginin fazlasına maruz kalmış ruhun sembolüdür. Fazla ışık, tıpkı fazla bilgi gibi, aydınlatmaktan çok yakar. Bu nedenle “Güneşten yanmış cilde ne iyi gelir?” sorusu yalnızca bedensel bir iyileşme değil, etik, epistemolojik ve ontolojik bir sorgulamadır. Acı, insanın hem sınırlarını hem de bilgisini yeniden tanımladığı bir deneyimdir. Belki de yanık cilt, varoluşun “fazla”sını deneyimlemenin bedelidir. Etik Perspektif: Kendine İyi Gelmenin Ahlakı Etik, neyin “iyi” olduğunu arar. Güneşten yanmış bir cilde…

Kapıcılar Ne İş Yapar? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Bakış Görünmeyeni Görmek: Hayatın Sessiz Kahramanlarına Bir Yolculuk Bazen bir binanın girişinde, bazen bir apartman koridorunda, bazen de sabahın erken saatlerinde sessizce temizlik yaparken görürüz onları… Kapıcılar. Gündelik hayatımızda hep oradadırlar ama çoğu zaman varlıklarını fark etmeyiz. Oysa onlar, şehir hayatının en temel düzenleyicilerindendir. Bugün bu yazıda, “kapıcılar ne iş yapar?” sorusuna sadece tanımsal bir cevap vermekle yetinmeyeceğiz. Küresel ölçekte bu mesleğin nasıl algılandığını, farklı kültürlerde ne tür roller üstlendiğini ve Türkiye gibi ülkelerde neden hâlâ vazgeçilmez olduğunu birlikte keşfedeceğiz. Çünkü kapıcılık, yalnızca bir meslek değil; kent yaşamının görünmeyen omurgasıdır.…

Civata Hırdavat Mıdır? Bir Psikoloğun Meraklı Zihninden Nesnelerin Ruhuna Yolculuk Bir sabah danışan beklerken, elimdeki not defterinin kenarına çizdiğim bir civata figürüyle göz göze geldim. Basit bir metal parça gibi görünen bu nesne, zihnimde bir soru doğurdu: “Civata hırdavat mıdır?” İlk bakışta teknik, hatta sıradan bir soru gibi görünse de aslında insan zihninin sınıflandırma, anlam yükleme ve bağ kurma biçimlerini temsil ediyor olabilir miydi? Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Civata, Zihin ve Kategoriler Bilişsel psikoloji, insanın dünyayı anlamlandırma sürecinde nesneleri kategorilere ayırma eğilimini inceler. Bizler, çevremizi yönetebilmek için etiketler yaratırız. Civata, bu bağlamda “hırdavat” sınıfına dahil edilir çünkü zihnimiz benzer işlevleri ve…

Bitki Herbivor mu? Ekonomik Perspektiften Kaynak Tüketimi ve Seçimlerin Anatomisi Kaynakların Sınırlılığı ve Ekonomik Düşüncenin Kökleri Bir ekonomist için her şey kaynakların sınırlılığıyla başlar. Toprakta büyüyen bir bitki bile bu sınırlılığın somut bir temsilidir. Güneş, su, toprak mineralleri… Tüm bu unsurlar kıt kaynaklardır ve bitki, hayatta kalmak için onları en verimli şekilde kullanmak zorundadır. Peki, bu açıdan bakıldığında “Bitki herbivor mu?” sorusu sadece biyolojik değil, aynı zamanda ekonomik bir sorudur. Ekonomi, seçimlerin bilimi olarak tanımlanır. Bir bitkinin yöneldiği ışık, köklerinin derinliği, yapraklarının sayısı bile birer “ekonomik karar” gibidir. O, enerjisini optimize eder, riskle getiriyi tartar. Bir anlamda, bitkiler kendi mikro…

Bir Küçük Gün Işığı Finalde Ne Oldu? – Aydınlığın Karanlığa Karşı Zaferi Kelimeler bazen bir romanın, bazen bir dizinin kalbinde yankılanan sessiz dualardır. Her hikâye, kendi karanlığından çıkmaya çalışan bir insanın iç yolculuğunu anlatır. “Bir Küçük Gün Işığı” tam da bu türden bir hikâyedir: acının, kaybın, sevginin ve yeniden doğuşun iç içe geçtiği bir anlatı. Final bölümünde olanlar yalnızca karakterlerin kaderini değil, izleyicinin kalbinde yanan küçük bir umudu da tamamlar. Kelimelerin Işığı: Bir Hikâyenin Edebi Dokusuna Yolculuk Bir hikâyeyi unutulmaz kılan şey, onun kurgusal olaylarından çok duygusal yankısıdır. “Bir Küçük Gün Işığı” da tam olarak bu yankıyı taşıyan bir yapıya…

Alarm Nereden Kurulur? Zaman, Bilinç ve Uyanış Üzerine Felsefi Bir Deneme Bir filozof için “alarm” kelimesi yalnızca bir cihazı değil, insanın zamanla kurduğu ontolojik ilişkiyi ifade eder. Günlük yaşamda bir alarm, bizi uyandırmak için vardır; ancak düşünsel düzlemde alarm, bizi farkındalığa uyandıran bir metafordur. Bu yüzden “alarm nereden kurulur?” sorusu, aslında şu daha derin sorunun bir başka biçimidir: İnsan, uyanışı nereden başlatır? Etik Perspektif: Zamanın Ahlakı ve Sorumluluk Bilinci Etik açıdan “alarm kurmak”, bireyin zamana karşı sorumluluk alması anlamına gelir. Günlük hayatta sabah kalkmak için kurulan alarm, yaşamın düzenine duyulan saygıyı, yani kendine ve başkalarına karşı ahlaki bir sorumluluğu temsil…